مشاوره شغلی چیست و چگونه منجر به توسعه فردی می‌شود؟
یکی از مطمئنترین شیوههای دستیابی به یک شغل خوب، استفاده از خدمات مشاوره شغلی است. پیش از اینکه بگوییم مشاوره شغلی چیست، بهتر است راجع به سردرگمی در انتخاب شغل و رشته تحصیلی کمی صحبت کنیم.
این روزها اکثر افراد در حسرت داشتن یک شغل خوب هستند اما دقیقا نمیدانند که برای رسیدن به این خواسته بسیار مهم، باید چه کارهایی انجام دهند؟ در واقع، عوامل مختلفی مانند ویژگی‌های شخصیتی، اهداف، هوش، ارزشهای شخصی، شرایط اقتصادی و… بر پیشرفت شغلی افراد تأثیر می‌گذارند. این در حالی است که اغلب افراد جویای کار بدون درنظر گرفتن این عوامل، به دنبال یک شغل تمام عیار هستند.
در همین راستا، مشاوره شغلی به افراد کمک میکند تا در تصمیمگیریهای تحصیلی و شغلی خود، با آگاهی بیشتری حرکت کرده و بدانند که توسعه شغلی، یک فرآیند مادام العمر است و نه مقطعی. یعنی همچنان که شخصیت شما در طول زمان تغییر میکند، شرایط مربوط به حرفه شما نیز تغییر کرده و باید مدام در حال تصمیمگیریهای جدید برای پیشرفت و رشد خودباشید.
ما در این مقاله توضیح میدهیم که هدف مشاوره شغلی، نه تنها پیدا کردن شغل مناسب براساس ویژگی‌های فردی است. بلکه در طول جلسات مشاوره شغلی دانش و مهارتهای مرتبط با پیشرفت در حوزه کاری یا تحصیلی، به فرد ارائه می‌شود.
اگر میخواهید درمورد اهداف، ویژگیها و همچنین ضرورت مشاوره شغلی بیشتر بدانید، تا انتهای این مقاله همراه باشید.
مشاوره شغلی چیست؟
مشاوره شغلی فرآیندی است که توسط فردی به نام مشااشته باشد. در واقع، هدف از مشاوره شغلی ایور شغلی انجام می‌شود. این فرد، علاوه بر تسلط کافی نسبت به مسائل روانشناسی، باید درباره بازار کار، مشاغل فعلی و تغییرات احتمالی در آینده بازار کار نیز، اطلاعات خوبی دن است که مشکلات شغلی فرد مراجع شناسایی شود تا از این طریق، میزان رضایت شغلی و سازگاری فرد با حرفهاش افزایش یابد.
در طول این فرآیند، مشاور مهارتها و دانش لازم جهت سازگاری بیشتر با محیط کار، غلبه بر استرسهای شغلی و سایر اطلاعات لازم برای رشد حرفهای را در اختیار مراجع قرار میدهد. این امر باعث می‌شود گرههای ذهنی مراجع یک به یک باز شده و او بتواند برای ماندن در شغل فعلی یا ترک کار، مناسبترین تصمیم را اتخاذ کند.
وظایف مشاوران شغلی در فرایند مشاوره شغلی چیست؟
همانطور که در پاراگراف قبلی اشاره کردیم، هدف از مشاوره شغلی، کسب رضایت شغلی و تصمیمگیری صحیح درمورد آینده شغلی میباشد.از این رو، مشاوران این عرصه موظفند علاوه بر شناخت استعدادها و توانمندیهای فرد مراجع، محدودیتها،امکانات، ویژگی‌های شخصیتی و حتی خصوصیات جسمی او را به خوبی بشناسند تا به این وسیله، مناسبترین شغل موجود را به او پیشنهاد دهند.
مشاوران شغلی باید بر شرایط بازار کار و ویژگی‌های مشاغل مختلف احاطه داشته باشند تا بتوانند مراجعان خود را به صورت دقیق راهنمایی کنند. به عنوان مثال در 20 سال قبل شغلی به نام دیجیتال مارکتر وجود نداشت و امروزه این فرصت شغلی، طرفداران و حتی درآمد خوبی هم دارد. بر همین اساس، یک مشاور شغلی باید بر تغییرات و آینده مشاغل نیز تسلط داشته باشد تا بهترین مشاوره را به فرد ارائه دهد.
البته، مشاوران شغلی در زمینه انتخاب رشته تحصیلی نیز به دانش‌آموزان و دانشجویان در بدو ورود به دانشگاه، کمک کرده و میتوانند مسیر تحصیلی و همچنین مسیر شغلی پیش رو را به خوبی به آنها نشان دهند. همانطور که میدانید انتخاب صحیح رشته تحصیلی، باعث می‌شود سالها جلوتر از افرادی باشید که به دلایل مختلف، انتخاب درستی نداشتهاند.
مشاوره شغلی، محدود به موارد گفته شده نیست و یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از آن در سازمانها است. در مباحث سازمانی، مشاوران شغلی به بررسی فرایندهای کاری کارمندان پرداخته و تلاش میکنند با انجام مصاحبه و همچنین تستهای روان سنجی، شناخت بیشتری نسبت به کارمندان و مدیران پیدا کنند.
در واقع مشاوران شغلی در عرصه سازمانی موظفند تا بهترین موقعیت شغلی را براساس شایستگیها و استعدادهای هر فرد، مشخص کرده و از این طریق بر فراهم آوردن رضایت شغلی، افزایش بهرهوری و بهبود عملکرد کارمندان تأثیر بگذارند. شناسایی چالشهای منابع انسانی و ارائه راهحلهای سودمند نیز با بهره گیری از مشاوران شغلی انجام خواهد شد.
ویژگی‌های مشاوره شغلی
به طور کلی مشاوره شغلی، دارای 4 ویژگی زیر میباشد:
- ارائه اطلاعات لازم به افراد جهت آگاهی بیشتر نسبت به ارزشهای فردی، تواناییها، علائق و ویژگی‌های شخصیتی و روانی.
- افزایش سطح آگاهی دانش‌آموزان و دانشجویانی که در آستانه انتخاب رشته قرار داشته و نیازمند دریافت راهنمایی لازم برای آینده شغلی خود هستند.
- کمک به افرادی که در حال ترک شغل هستند، جویای کارند و یا بنا به دلایل مختلف از شغل خود رضایت نداشته اما همچنان حاضر به تغییر شغل نیستند. در اینجا به هر یک از افراد گفته شده کمک می‌شود تا به شکلی آگاهانه و فعال در مسیر شغلی مناسب خود قرار گیرند.
- کمک به افزایش رضایت شغلی کارکنان سازمانها و حل چالشهای پیش روی مدیران در حوزه منابع انسانی.
ضرورت و اهمیت مشاوره شغلی چیست؟
همانطور که میدانید افراد شاغل بخش عمده ساعات روز خود را در محیط کار پشت سر میگذرانند. از این رو، هر نوع ناسازگاری میان شغل و فرد شاغل، میتواند آسیبهای جسمی و روانی متعددی را هم به فرد شاغل و هم به سازمانی که در آن مشغول کار است، وارد آورد.
در چنین شرایطی، سازگارنبودن شغل فرد با توانمندیها، اهداف، علائق، ویژگی‌های شخصیتی و محدودیتهای او، منجر به ایجاد نارضایتی و حتی فرسودگی شغلی خواهد شد. پژوهشهای زیادی در رابطه با این موضوع انجام شده و نتایج آنها نشان دهنده این موضوع است که خستگی، استرس، دردهای جسمی، اختلالات خواب و بسیاری از علائم هشدار دهنده درمورد سلامت فرد، ناشی از عدم رضایت شغلی او است.
از سوی دیگر، کاهش میزان عملکرد کارکنان، منجر به کاهش عملکرد سازمان خواهد شد و در دراز مدت، این امر آسیبهای جدی برای سازمانها و شرکتها بوجود میآورد. از این رو، مشاوره شغلی، قادر است به افراد کمک کند تا با رضایت بیشتر در شغل مناسب خود فعالیت کرده و مراحل رشد فردی را پشت سر بگذارند.
لزوم توجه به ویژگی‌های مشاغل در ﻓﺮاﯾﻨﺪ مشاوره شغلی
یکی از مهمترین کمکهایی که مشاوران شغلی به افراد جویای کار میکنند؛ آشنا نمودن این افراد با ویژگی‌های کمتر دیده شده و محدودیتهای مشاغل است. چرا که اغلب افراد، فقط ویژگی‌های برجسته مشاغل مانند درآمد بالا، موقعیت اجتماعی، پرستیژ و… را میبینند در حالیکه برای ورود به حرفه موردنظر باید با تمام محدودیتها و سختی‌های آن آشنا بود.
به عنوان مثال، اکثر دانش‌آموزان در سودای پزشکی به سر میبرند اما هیچگاه کسی از شب بیداریها، شیفتهای طولانی، دروس تخصصی بسیار سنگین و درآمد پایین در ابتدای کار برایشان چیزی نگفته است. همین تصورات واهی، باعث می‌شود که افراد بدون شناخت کافی وارد عرصههای شغلی نامتناسب با روحیات خود شده و تجارب منفی مختلفی داشته باشند. در همین راستا، کمک گرفتن از یک مشاور شغلی خوب میتواند در مسیر رسیدن به شغل دلخواه تأثیر بسزایی داشته باشد.
در پایان
ما در این مطلب تلاش کردیم ضمن توضیح این موضوع که مشاوره شغلی چیست، شما را با اهداف، مزایا و ویژگی بهترین مشاور شغلی آشنا کنیم. در همین راستا، گفتیم که مراجعه به مشاوران شغلی و قرار گرفتن در فرآیند مشاوره شغلی میتواند در آشنایی با موارد زیر کمک کننده باشد:
- شناخت علائق، خواستهها، استعدادها و ویژگی‌های شخصیتی
- آگاهی نسبت به محدودیتها، چالش‌‌ها و بازار کار شغل مورد نظر
- دستیابی به مهارتهای مورد نیاز جهت ارتقاء در شغل و یا تغییر آن
البته، مزیتهای مشاوره شغلی به این 3 مورد محدود نشده و در طول این مطلب، به موارد بیشتری اشاره کردیم.
آیا تاکنون از خدمات مشاوره شغلی برای رفع ابهامات خود استفاده کردهاید؟ لطفا نظرات و تجربههای ارزشمند خود ا با ما در … به اشتراک بگذارید.
